Gezond Narcisme en Liefde: De Verandering die Liefde Brengt

Where is the love, you said you’d give to me…? Zongen Roberta Flack en Donny Hathaway in 1972. Dit liedje gaat weliswaar over een bezette man en een vrouw die op hem wacht… maar in bredere zin resoneert het met mijn zoektocht naar de liefde. Ik wil ergens bij horen. Ik wil het niet meer alleen doen. Met z’n tweeën is alles leuker.

Deze zinnen zoemen door mijn hoofd terwijl ik mijn beste foto’s en eisenlijstje op mijn profiel zet, de laptop dichtklap en ga slapen, dromend van de perfecte partner die mij zal begrijpen en met wie ik hand in hand lopend over het strand nog lang en gelukkig zal blijken. Dertig cappuccino’s, twintig wandelingen die steevast eindigen op een terras met bier en bitterballen en een paar tweede of derde ontmoetingen later, loop ik nog steeds alleen over het strand. Where is the love?

De herwaardering van eisen

Er moet iets veranderen…Ik ga opnieuw naar mijn eisenlijst en schrap de meeste dingen. Ik heb geleerd dat iemands naam niets zegt over wie hij is, want daar kan de persoon zelf tenslotte ook niets aan doen, het zijn namelijk zijn ouders die creatief of normatief bezig waren.

Leeftijd is maar een getal. Lengte moet niet uitmaken, sneakers dragen is immers helemaal hip en hakken zijn uit. Veel of weinig haar is ook maar een speling van moeder natuur. Dikke knuffelbeer of gespierde hunk. Voor beiden is iets te zeggen. Bloemoverhemden en Hugo de Jonge schoenen: you either hate it or you love it. Dus dat eenmaal losgelaten kon de inhoudelijke zoektocht beginnen.

Het Similarity-Attraction-Effect

Onderzoek wijst uit dat over het algemeen mensen zich sneller aangetrokken voelen tot iemand die op hen lijkt dan tot iemand die van hen verschilt. Iedereen wil graag bij zijn eigen tribe horen. Denk aan gelijkenissen in termen van uiterlijk, opleidingsniveau, persoonlijkheid, voorkeuren en normen en waarden. Het zogenaamde similarity-attraction-effect.

Dat gelijkenissen aantrekken heeft verschillende redenen. Iemand die op je lijkt, zorgt ervoor dat je bevestiging krijgt over wie je als mens bent. Dat de ander ongeveer dezelfde kenmerken heeft en dezelfde dingen belangrijk vindt, zorgt voor een goed gevoel. En hiermee komen we op een interessant punt. Waarom heb ik iemand nodig die mij bevestigt in wie ik ben als mens? Waarom kan ik dat zelf niet? Waarom voel ik me pas bemind door de ogen van een ander en kan ik niet van mezelf houden?

Narcissus en het taboe van zelfliefde

We kennen waarschijnlijk allemaal het verhaal van Narcissus, de zoon van de riviergod Kefisus en de nimf Leriope uit de Griekse mythologie, die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld. Het verhaal eindigt steevast op een ‘en de moraal van dit verhaal’-toon. Jezelf al te leuk vinden is een taboe.

Het misverstand van narcisme

Zelfliefde is egoïstisch en hoort niet thuis in de Moeder Teresa-wereld die we allemaal na moeten streven. En ja, ik weet dat het niet goed afliep met Narcissus, maar enige nuance is misschien op zijn plaats. De obsessie met het eigen spiegelbeeld van Narcissus komt overeen met de focus op de eigen persoonlijkheid en het eigen imago van de narcist. Het woord narcisme wordt te pas en te onpas gebruikt; van scheldwoord tot persoonlijkheidsstoornis.

Er zijn in de geschiedenis genoeg mensen aan te wijzen met narcistische kenmerken: Marlon Brando, Jim Jones, Pablo Picasso, Adolf Hitler, Napoleon Bonaparte, Joseph Stalin, Saddam Hoessein, Donald Trump… om er maar een paar te noemen.

Stuk voor stuk zijn de mensen in bovengenoemde lijst onzeker en niet overtuigd van hun eigen kunnen. Ze zijn charismatisch en lijken van zichzelf te houden. Dat willen ze je doen geloven. Achter die façade hebben ze gevoelens van minderwaardigheid, angst en gebrek aan zelfvertrouwen. Ze streven voortdurend naar de bevestiging van anderen.

Paradoxaal genoeg lijken mensen die met narcisme gediagnosticeerd worden, juist niet te geloven in hun eigen waardigheid. De narcist mist eigenlijk precies wat Narcissus in dit verhaal wel ervaart: ware liefde en bewondering voor het zelf. Is zelfliefde dan verkeerd?

Een wereld met ruimte voor gezond narcisme

Laten we bouwen aan een wereld waarin iedereen de kans krijgt om van zichzelf te houden. Waarin iedereen eventjes Narcissus kan zijn en, zonder spot en met de juiste mensen om zich heen, een beetje verliefd op zichzelf mag worden. Een wereld rijker aan wat we ‘gezond narcisme’ kunnen noemen, waarin iedereen zich veilig genoeg voelt om van zijn spiegelbeeld te houden en, daaropvolgend, in staat is anderen en de wereld om hen heen op dezelfde liefdevolle manier te bekijken en te behandelen. Dit lees ik op de site van The School of Life en ik ben het daar roerend mee eens.

Met meer ware liefde en bewondering voor mezelf ben ik minder afhankelijk van mijn relatie met een ander. Alleen vanuit eigenliefde kun je een gezonde relatie opbouwen met een ander. Want hoe kun je van een ander houden als je niet van jezelf houdt?

Where is the love, you said you’d give to me? Die vraag kan alleen maar beantwoord worden met de woorden: kijk in de spiegel en geef het jezelf.

Inge Schouten bekend in de community als @inges

Vanuit Sage-coaching.nl help ik moedige mensen te groeien en worden wie ze diep van binnen zijn

Voor dit artikel heb ik de volgende bronnen geraadpleegd: